تاریخچه چاپ کتاب در ایران
تاریخچه پیدایش صنعت چاپ به هزاران سال پیش بر می گردد، نقاشی هایی که بر روی دیوارها و خشت های خام از انسان های اولیه برجای مانده است بیانگر این موضوع است که چاپ در جهان هزاران سال قبل از ظهور میلاد مسیح وجود داشته است. اما با این وجود گوتنبرگ فردی است که آن را به عنوان اولین مخترع چاپ معرفی می کنند.سلطان چاپ که یکی از بزرگترین مراکز انلاین چاپ کتاب در ایران است در ادامه این مقاله قصد دارد به بررسی تاریخچه چاپ کتاب و دستگاه های چاپ در ایران بپردازد همچنین شما می توانید با مراجعه به سایت این مرکز چاپ به صورت انلاین از راهنمایی کارشناسان این چاپخانه معتبر در مورد مراحل چاپ کتاب و هزینه های آن اطلاعات لازم را به صورت رایگان دریافت کنید.
پیدایش صنعت چاپ کتاب در ایران
پیشینه صنعت چاپ در ایران به ۵ قرن قبل از میلاد مسیح یعنی به دوران هخامنشیان بر می گردد، که برای تایید این تاریخ می توان مهر های سلطنتی برجای مانده از این دوران را مثال زد که به منظور تایید احکام و فرمان های جکومتی کاربرد داشته است.
راهنمایی کارشناسان این اولین چاپخانه در ایران
اولین چاپخانه در ایران مربوط به دوران صفوی است، که به دست کشیشان ارمنی در جلفای اصفهان برای چاپ دعاهای مسیحی ابداع گردید، ارمنی ها ۳۰ سال بعد از این که به جلفای اصفهان مهاجرت کردند شروع به چاپ کتاب کردند در واقع می توان گفتی در دوران صفوی ایرانیان با کار چاپ آشنایی داشتند.اما در زمان ولایت عهدی عباس میراز نایب السلطنه که تبریز را به عنوان پایتخت حکومت خود اعلام کرد صنعت چاپ کتاب به دلیل نزدیکی عثمانی ها به شهر تبریز بیشتر رواج پیدا کرد زیرا عثمانی ها در زمینه چاپ از اطلاعات بیشتری برخوردار بودند.در حقیقت اولین چاپخانه برای نشر روزنامه و کتاب به دستور عباس میرزا در تبریز ابداع گردید و این اولین چاپخانه ای بوده که به زبان فارسی و روش سربی، کار نشر کتاب در آن صورت می گرفت.
در روش چاپ سربی مشکلات زیادی وجود داشت که برای از بین رفتن آنها و راحت تر شدن کار چاپ کتاب روش سنگی روی کار آمد، در روش سربی کتاب های چاپ شده از کیفیت لازم برخوردار نبودند و حتی در مواردی کلمات نیز اشتباه چاپ می شدند و زمانی که کتب چاپ شده به روش سربی را در کنار کتاب های دست نویس قرار می دادند اشکالات آن بیشتر نمایان می شد که این امر موجب گردید تا مردم از این روش چاپی استقبال چندانی نداشته باشند.
تاریخچه دستگاه های چاپ در ایران
همانطور که پیشتر گفتیم در دوران عباس میرزا ایرانیان با صنعت چاپ آشنا شدند و اولین چاپخانه نیز در تبریز راه انداری شد، که حدود نود سال بعد شخصی به نام حاج آقا علمیه برای گسترش ئ پیشرفت صنعت چاپ کتاب در ایران تعدادی دستگاه چاپ را از اروپا خریداری کرده و ان ها را به تبریز آورد.البته حاج آقا علمیه تنها به خریدن دستگاه های چاپپ اکتفاد نکرد بلکه به همراه دستگاه ها ۸ نفر از متخصصین آلمانی را نیز به منظور نصب و آموزش کار با این دستگاه ها به همراه خود به تبریز آورد، و از این طریق گام بسیار بزرگی در صنعت چاپ ایران برداشته شد.
روش چاپ سنگی تنها روشی بود که آن دوران برای چاپ کتب و روزنامه در ایران مورد استفاده قرار می گرفت اما در اواخر دوران قاجار مجددا روش چاپ سربی رواج پیدا کرد.جالب است که بدانید اولین کتاب چاپ شده در ایران به نام جهادیه توسط شخصی به نام میرزا زین العابدین تبریزی به چاپ رسید که به نام پدر چاپ ایران معروف است.
تاریخچه صنعت چاپ تصویری
اولین کتاب شده تصویری به نام لیلی و مجنون بود که با ۴ تصویر مصور به چاپ رسید، که چندین سال بعد، در سال ۱۲۶۴ کتاب دیگری به نام دیوان فضول بغدادی با ۲۰ تصویر به چاپ رسید و پس از آن روزنامه های شرف و شرافت از تصاویری در نسخه های چاپی خود استفاده کردند.اولین شخصی که چاپ تصویری را به صنعت چاپ ایران وارد کرد شخصی بود به نام آقا میرزا عبدالمطلب نقاش باشی که در سفر خود به فرنگ آن را یاد گرفته و در بازگشتش به ایران آن را رواج داد.
ورود صنعت چاپ کتاب به دیگر شهرهای ایران
اگرچه اولین چاپخانه در شهر تبریز ابداع گردید و بعد از آن نیز صنعت چاپ کتاب در این شهر رواج پیدا کرد اما اغلب شهرهای ایران، حتی پایتخت حکومتی قاجار نیز از این صنعت نوین محروم بود، در سال ۱۲۴۰ میرزا زین العابدین که یکی از افراد متخصص و خبره در صنعت چاپ کتاب بود به دستور فتحعلی شاه به تهران آمد و در آنجا چاپخانه ای را احداث و و کار نشر اینگونه به تهران نیز راه پیدا کرد.میرزا زین العابدین چاپخانه خود را با حمایت یکی از درباریان به نام منوچهر خان معتمدالدوله در تهران احداث نمود و کتب های مذهبی و دینی فراوانی را در ان به چاپ رساند، دوستی و نزدیکی میان عباس میرزا و معتمدالدوله موجب شد تا محصولات به چاپ رسیده در این چاپخانه به نام چاپ معتمدی معروف شود.اما زین العابدین در تهران علاوه بر انتشار کتاب شاگادانی را نیز تعلیم داد و تمام فنون چاپ کتاب را به آنان یاد داد که کتاب های فراوانی توسط این شاگردان نیز بعدها چاپ رسید و در سال ۱۲۴۵ به دستور فتحعلی شاه کارخانه چاپ سنگی بزرگ به همراه تمام کارکنان آن به تهران انتقال پیدا کرد.
روز ملی صنعت چاپ در ایران
در تقویم کشور ۱۱ شهریور به عنوان روز ملی صنعت چاپ کتاب نامگذاری شده است این روز به منظور گرامی داشت یاد بزرگان و هنرمندانی که برای رواج و پیشرفت این صنعت در ایران تلاش های فراوانی کرده اند نامگذاری شده است شاید اگر تلاش این بزرگان نبود سال های زیادی طول می کشید تا ایرانیان با این صنعت و فناوری آشنا شوند.
